Έχεις στο σάκο σου 1.000.000 ευρώ! Μόλις έκανες την πρώτη σου ληστεία! Τρέχεις! Πίσω σου ακολουθούν δεκάδες περιπολικά! Λούζεσαι με ιδρώτα. Η καρδιά σου χτυπάει δυνατά. Το στήθος σου κοντεύει να σπάσει. Η αναπνοή σου τελειώνει. Πνίγεσαι. Νοιώθεις πως θα πάθεις συγκοπή. Κι όμως. Είσαι ζωντανός! Δεν σε κυνηγάει ο αστυνομικός αλλά.. ο πανικός!
Σαν απόλυτο φόβο. Σαν επείγουσα ανάγκη για διαφυγή. Έτσι βιώνει το σώμα μας, την κρίση πανικού.
ΔΕΚΑ ΛΕΠΤΑ, ΜΙΑ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ
Αναπάντεχος και τρομακτικός. Σαν χειροβομβίδα που σκάει. Ο πανικός διαρκεί ελάχιστα μόνο λεπτά αλλά φέρνει μαζί του έντονη ταραχή.
Ζαλάδες. Ταχυπαλμία. Σπασμούς. Μουδιάσματα. Ρίγη. Πνιγμό.
Όχι. Δεν κινδυνεύεις. Το σώμα σου απλώς σήμανε για λίγο λάθος συναγερμό. Σ’ ανάγκασε να έχεις μια υπερβολική, απρόβλεπτη φοβική αντίδραση. Έτσι. Χωρίς προφανή λόγο. Στο δρόμο, στον καναπέ ακόμα και στον ύπνο σου.
Ο ξαφνικός φόβος που γεννήθηκε, σ’ έκανε ν’ ανασαίνεις γρήγορα και κοφτά. Μπόλικο οξυγόνο κατρακύλησε στους μύες και τον εγκέφαλο. Το διοξείδιο του άνθρακα μειώθηκε. Η ισορροπία άλλαξε. Το σώμα σου αντέδρασε. Κι εσύ ένιωσες αδύναμος να ελέγξεις όσα σου συμβαίνουν. Έμεινες μόνο ν’ αναρωτιέσαι..’γιατί σ’ εμένα;’
ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ‘ΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ’ ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ Ο ΠΑΝΙΚΟΣ;
Αν και οι κρίσεις μπορεί να πλήξουν τον οποιονδήποτε, ορισμένα χαρακτηριστικά μας κάνουν περισσότερο ευάλωτους στις επώδυνες αυτές επιθέσεις του άγχους. Τι παίζει ρόλο στην ευαισθησία μας;
Η κληρονομικότητα : ο γονιός εκτός απ’ τα βιολογικά του χαρακτηριστικά, μπορεί ν’ αφήσει προίκα στο παιδί και τα βιολογικά του σφάλματα. Όπως για παράδειγμα, τους λανθασμένους φοβικούς συναγερμούς και τις συνακόλουθες κρίσεις τους. Αν λοιπόν η μαμά ή ο μπαμπάς παθαίνει κρίσεις πανικού, καλό είναι να είμαστε κι εμείς προετοιμασμένοι!- Οι ιατρικές παθήσεις : αν έχουμε ιστορικό άσθματος ή καρδιοπάθειας, αυξάνει η πιθανότητα για κρίση . Έτσι, μπροστά στο δικαιολογημένο φόβο μας να πάθουμε ένα πνευμονικά ή καρδιακό επεισόδιο, αντί για μια ψύχραιμη αντιμετώπιση, μπορεί να ξεσπάσουμε με μια οδυνηρή αντίδραση πανικού.
- Η βιολογική προδιάθεση : αν ανήκουμε σ’ αυτούς που το συμπαθητικό τους σύστημα είναι απ’ τη φύση του ευαίσθητο, ακόμα και σε μικρά ερεθίσματα φόβου, ο πανικός επίσης δεν αργεί να έρθει.
- Η προσωπικότητα : οι περισσότερο αγχώδεις και ανασφαλείς τύποι ανθρώπων σκέφτονται και ενεργούν έτσι, ώστε εύκολα χτυπάει το καμπανάκι του πανικού τους.
- Οι συνήθειες : ο τρόπος που έχουμε μάθει να χειριζόμαστε τις δυσκολίες της ζωής, καθορίζει αν θα κάνουμε αρνητικές σκέψεις, αν θα νιώσουμε ανυπεράσπιστοι κι αν τελικά θα πανικοβληθούμε μπροστά σε ένα πρόβλημα.
- Η χαμηλή αυτοεκτίμηση : όσο λιγότερη εμπιστοσύνη έχουμε στον εαυτό μας , τόσο δυσκολότερα μπορούμε να ελέγξουμε τις καταστάσεις και τους φόβους μας. Έτσι, το άγχος τελικά κυριαρχεί.
- Τέλος, περισσότερο επιρρεπείς στις κρίσεις είναι συνήθως οι γυναίκες και οι νέοι μεταξύ 20 και 35 ετών
4 ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙΣ ΤΟΝ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟ
Αν τυχόν η κρίση σου χτυπήσει την πόρτα, καλωσόρισέ την με ψυχραιμία!!
- Βάλε φρένο στις αρνητικές σκέψεις. Φώναξε μέσα σου ‘ Σταμάτα ‘ και συγκέντρωσε την προσοχή σου σε μικρές αθώες λεπτομέρειες του περιβάλλοντός σου (π.χ. το ρολόι σου, το σχήμα των παπουτσιών σου, τα μαλλιά σου κλπ.). Αυτό θα μειώσει το σήμα κινδύνου που ο εγκέφαλός σου έχει λάβει.
Χαλάρωσε το σώμα σου. Πάρε αργές αναπνοές ώστε να επανέλθει η ισορροπία του οξυγόνου ή ανέπνευσε σε μια χάρτινη σακούλα για να αυξήσεις το διοξείδιο του άνθρακα. Σε λίγο τα σωματικά συμπτώματα θ΄αρχίσουν να εξομαλύνονται.- Σκέψου ψύχραιμα και θετικά. Δε διατρέχεις κανέναν κίνδυνο. Έχει ξανασυμβεί και θα περάσει σε λίγα μόνο λεπτά. Θα τα καταφέρεις όπως τα κατάφερες και στο παρελθόν.
- Όταν η κρίση περάσει, μη διστάσεις να συμβουλευτείς έναν ειδικό. Μπορεί να μοιάζει ένα άγχος ‘χωρίς προφανή αιτία’ όμως ο ψυχολόγος θα σε βοηθήσει να βρεις την πραγματική ρίζα του φόβου σου και να απαλλαγείς απ’ αυτόν μια και καλή! Μη σε πιάνει πανικός.. δοκίμασέ το!
Χρύσα Βοζίκη, Ψυχολόγος-Εκπαιδευτικός